Yeni bir aile kurmanın ruhsal, fiziksel ve finansal hazırlık gerektirdiğini unutma! Mutlu bir aile olmanın temellerinin her açıdan atıldığı bu dönemde aile planlamasına ilişkin tüm detaylar bu yazıda!
Aile Planlaması Nedir?
Evli çiftlerin istedikleri zaman planladıkları kadar çocuk sahibi olmaları, istenmeyen gebeliklerin de önlemesi aile planlaması olarak adlandırılıyor.
Aile Planlamasının Yararları Nelerdir?
Aile planlamasının başlıca yararları arasında anne ölümlerinin azaltılması bulunmaktadır. Bunun nedeni ise anne ölümlerinin büyük bir kısmının, 18 yaşından küçük ve 35 yaşından büyük annelerin yaptığı doğumlarda görülmesidir.
Aile planlaması hizmeti ile kadınların istenmeyen gebelikleri önlemeleri sağlanarak düşükler azaltılmaktadır. Aile planlamasının diğer önemli yararlarından birinin de bebek ölümlerinin azalması olduğu söylenebilir. Yüksek riskli gebelikler ve doğumlar aile planlaması ile engellenir. Buna bağlı olarak sağlıklı doğum oranı yükselir.
Aile Planlaması Nasıl Yapılır?
Aile planlaması konusunda hangi yöntemin uygun olacağı çifte göre değişiklik gösteriyor. Bu nedenle istenmeyen hamilelikten korunmayı planlayan çiftlerin bir uzman yardımı alması gerekir. Çifte en uygun aile planlaması yöntemi konusunda bir uzman desteği almak, doktora danışmak idealdir.
Aile Planlaması Yöntemleri Nelerdir?
Peki aile planlaması için uygulanan yöntemler nelerdir diye merak ediyorsan seçeneklerden de bahsedelim. Doğal, hormonal ve bariyer yöntemlerin aile planlamasında uygulanan metotlar olduğunu söyleyebiliriz.
Doğal Aile Planlaması Yöntemleri
Vücut ısısı yöntemiyle başlayalım. Yumurtlamadan sonraki dönemde kadınların vücut ısısı 0.2 – 0.5 derece artar. Bu dönemde, kadınların her gün düzenli olarak vücut ısısının kaydı alınır. 3 gün belli bir düzeyin üzerinde seyreden vücut ısısı gözlendikten sonraki günler güvenli dönem olarak adlandırılır.
Bir diğer yöntem de “takvim yöntemi” adı verilen sistemdir. Düzenli adet gören kadınlarda, yumurtlamanın, regl dönemi sonrasındaki 14 ile 21’inci günler arasında olduğu varsayılır. Bu süreçte ilişkiye girilmemesi önerilir.
En bilinenlerden arasında yer alan geri çekilme yöntemine de değinelim. Bu yöntemde cinsel ilişkide erkeğin boşalma anında penisini, kadının vajinasından dışarı çıkarıp, dışarıya boşalmasıdır. Bu yöntemin uygulanabilmesi zor ve riskli olduğunu da belirtelim.
Emzirme yöntemi de doğal aile planlaması metotları içinde yer alır. Buna göre doğumdan sonraki ilk 6 ayda, anne emziriyor ve adet görmüyorsa yumurtlamanın henüz başlamadığı kabul edilir. Bu nedenle hamilelik ihtimali düşük sayılır. Ancak bu yöntemin, adet görmeyen her kadının yumurtlamadığı anlamına gelmeyeceği için çok güvenilir bir yöntem olmadığını da ifade edelim.
Hormonal Aile Planlaması Yöntemleri
Aile planlaması için hormonal yöntemleri de deneyebilirsin. Bu tekniklerde vücuda dışardan düşük dozlu hormon verilerek yumurtalık ve hipofiz bezinin çalışması önlenir. Böylece yumurtlama, dolayısıyla da gebelik olmaz.
Hormonal aile planlaması yöntemleri arasında doğum kontrol hapları, rahim içi araçlar ve iğneler gibi farklı uygulamaları sayabiliriz. Bu yöntemlere de kısaca değinelim:
Doğum kontrol hapları: Kadınların vücudunda bulunan kadınlık ve yumurtlama hormonlarının düşük dozlarda dışarıdan verilmesi esasına dayanır. Bu yöntemde doğal dengenin baskılanması neticesinde hamileliğin önlenmesi amaçlanır. Günlük alınan mini haplar ile ertesi gün hapları bu ilaçlar arasında sayılabilir.
İğne yöntemi: Hem kadınlık hem de yumurtlama hormonu içeren ilaçların vücuda enjekte edilmesiyle, hamileliği önleyici bir koruyuculuk oluşturulması amaçlanır. Aylık, üç aylık periyotlarda yapılabildiği gibi cilt altı enjeksiyon da uygulamalar arasında.
Flaster/bant yöntemi: Doğum kontrol haplarıyla aynı işleve sahip bantlar kullanılarak uygulanan bir yöntemdir. Vücudun kol, bacak ve kalça gibi bölgelerine takılan bu bantlar, ten üzerinden hormon takviyesi uygulayarak hamileliği önler. Her bir bant, bir hafta kullanılabilir.
Spiral Rahime yerleştirilen spiral de spermin yumurtayı döllemesine engel olarak hamileliği önlemek amacıyla kullanılır. Bu sistemin Dünya Sağlık Örgütü tarafından en güvenli doğum kontrol yöntemi olarak nitelendirildiğini de belirtmeden geçmeyelim.
Bariyer Aile Planlaması Yöntemleri
Bariyer aile planlaması/ doğum kontrol yöntemlerinden de bahsedelim. Bu uygulamalar, spermin, kadının rahmine ulaşmasını mekanik olarak engelleri. Peki çeşitleri nelerdir? Hemen anlatalım:
Cinsel birleşme esnasında, sertleşme olduktan sonra penise takılan kauçuk kılıfa, kondom adı veriliyor. Kondom sayesinde boşalma sonrası içinde sperm bulunan meninin, vajinaya girmesi engellenir.
İlişki öncesinde, kadının rahim ağzına kauçuk, şapka benzeri bir araç olan diyafram yerleştirilir. Rahim ağzına sperm öldürücü madde uygulanması, fiziksel olarak diyaframı aşabilen spermlerin canlı kalabilmelerini engeller.
Aile Planlaması Hizmetleri Veren Resmi Kuruluşlar Nelerdir?
Aile Sağlığı ve Ana Çocuk Sağlığı Merkezleri bu hizmetlerin halka ulaştırılmasında kilit rol oynar. Kliniğe dayalı hizmetlerin yanı sıra ebe ve hemşireler aile planlaması hizmetlerinin sunumunda danışman, eğitici, uygulayıcı ve araştırıcı rollerde görev alır. Devlet hastanelerinin, doğumevlerinin aile planlaması kliniklerinde de yaygın olarak hizmet sunulmaktadır.
Eczaneler de kondom gibi bazı gebeliği önleyici yöntemlerin halka en kolay yoldan ulaştırılmasını sağlar.
Doğum kontrol ve aile planlamasına ilişkin detayları paylaştık. Çift olarak sana ve müstakbel eşine en uygun yöntemine karar veremiyorsan, bir doktor tavsiyesi almanız gerektiğini de hatırlatalım. Aklına takılanlar varsa yorum olarak yazmayı unutma!
