Güzel giden bir beraberliğin var, partnerini seviyorsun, onunla vakit geçirmek senin için dünyalara bedel… Fakat konu evliliğe gelince panikliyor, bir türlü hazır hissedemiyor musun? Senin için uzmanlarımızla evlilik korkusunu konuştuk.
Evlilik Korkusu Nedir?
Öncelikle uzmanların evlilik korkusunu yani gomofobiyi nasıl tanımladığına kulak verelim.
Uzman Psikolog-Çift ve Aile Terapisti Sadıka Abdullahoğlu, evlenerek bir insanla gelecekteki tüm yaşamını paylaşma düşüncesi ve birine bağlanma korkusu; diğer bir değişle ailevi ya da çevresel faktörlerin etkisiyle evlilikten korkma durumu olarak tanımlıyor.
Evlilik Korkusu Neden Olur?
Abdullahoğlu'na göre, kişilerin kendi ailelerinde maruz kaldıkları sevgisiz ve çatışmalı karı-koca rollerinin varlığı veya yakın çevrelerinde şahit oldukları problemli eş ilişkileri nedeniyle evlilik korkusu oluşabiliyor.
Diğer taraftan kendi ailelerinde mutlu evliliğe şahitlik etmiş kişilerde de gomofobi gözlemlenebiliyor. Bunun nedenleri arasında ise “Ya ben böyle muhteşem bir evlilik yapamazsam…” gibi mükemmeliyetçiliğin getirisi olan durumlar yer alıyor.
Abdullahoğlu, toplumsal cinsiyet rollerinin kadın ve erkekler üzerindeki etkisine bağlı olarak farklı nedenleri olabileceğini de ifade ediyor:
“Evlilik korkusuyla ilgili yapılan bir araştırmaya göre kadınların yemek ve temizlik yapmak, çocuk sahibi olmak gibi konularla ilgili erkeklerin ise maddi olarak yeterli hissedememe, evi geçindirememe gibi kaygılarının evlilik korkusuna sebep olduğu değerlendirilmiştir.
Diğer taraftan hem kadınların hem de erkeklerin ortak korkusu geçinememe ve boşanmak zorunda olma durumu gomofobiye neden olan kaygılar arasında yer almaktadır.
Araştırma bulgularının yanı sıra kadınlar eşi tarafından aldatılma korkusu, eşinin ailesiyle geçimsizlik, şiddete maruz kalma ihtimali gibi kaygılarla, erkekler ise iyi bir eş ve baba olabilme ihtimaliyle ilgili yaşadığı kaygılardan dolayı evlilikten uzak durmayı tercih edebilmektedir.”
Uzman Psikolog, Çift ve Aile Terapisti Melis Yiğitbaş da geçmiş deneyimlerin, gomofobiyi desteklediğini belirtiyor:
”Kişinin, terk edilme, kontrol edilme, ilginin kaybolması, umursanmama ya da sevilebilir olduğuna inanmama gibi geçmiş deneyimleri, aileleri içerisinde yaşadıkları problemler, yakın ilişki kurma ya da bağlanma kişiyi zorluyor olabilir.
Bu durum öylesine korkutucudur ki tüm çevrelerinin, ailelerinin dahil olacağı ancak devlet izni ile bozulabilecek, kişinim tüm sahip olduğu maddi ve manevi değerleri etkileyecek bir yakınlıktan uzak durmak isterler. Korku çok gerçektir ve kişiyi olası ‘kırıcı’, ‘can acıtıcı’, ‘hayal kırıklığın uğratıcı’ legal bir oluşumdan uzak tutar.”
Evlilik Korkusu Nasıl Anlaşılır?
Melis Yiğitbaş evlilik korkusu belirtilerinin evlilik aşamasındaki süresiz uzatmalar, ertelemeler, yapılması gereken adımlarla ilgili son dakikaya kadar ayak diremeler olarak karşımıza çıkabileceğini söylüyor.
Ayrıca evlilik öncesi sendromun erkek ve kadınlarda farklı belirtiler göstermeyeceğinin altını çiziyor: ”Korku insana dair bir duygudur ve kadın ve erkek olarak ayrılmaz. Kaçma, donma ya da saldırma davranışlarını tetikler. Kişilerin bu yönde davranmasına neden olur.”
Psikolog Arzu Hamurcu ise belirtilerin, kişilerin yetiştirilme tarzlarına, içerisinde bulundukları ailede bu tarz davranışların kabul görüp görmediğine, bu söylemlerde çevresinden ne tepki alacağına göre davranışları yansıtma biçimlerinin değişkenlik gösterebildiğini vurguluyor. Bu durumu şu örneklerle de açıklıyor:
“Örneğin; bir kız, anneannesi ve annesi ile bir evde yaşıyor diyelim. Anneannesi ve annesi kendi yaşam deneyimlerini o kızın üzerinde baskı haline getirirse, sürekli ilişkileri hakkında olumsuz söylemlerde bulunursa bu kız erkeklerden nefret ederek büyüyebilir ve asla evlenmek istemeyebilir.
Ama tahmin edemeyeceğiniz tarafı da gerçekleşebilir ve kız tam da bu sebeplerden dolayı o evden uzaklaşmak isteyebilir.
Yine aynı örneği bir erkek üzerinden düşünelim. Evin içerisinde ‘evlenip bize gelin getireceksin’ görüşünün hakimse erkek bu şekilde yetiştiğinden farkında olmadan ailesi istiyor diye evlenmek de isteyebilir, ailesinin onun üzerindeki baskısından sıkılıp evlenmekten de korkabilir.”
Evlilik Fobisi Nasıl Yenilir?
”Evlenme korkusu nasıl yenilir?” sorusunun yanıtını merak edenler için de uzman tavsiyelerini sıralayalım:
İhtiyaçlarını Anlamaya Çalışmak
Psikolog Arzu Hamurcu şu tavsiyeleri evlilik korkusu görülen kişiyi evlenmeye ikna etmek yerine ihtiyaçlarını anlamaya çalışılması gerektiğini belirtiyor. Hamurcu’ya göre “Neden bu korku var” diye düşünmeli.
Bunu yaparken şefkatle yaklaşmayı unutmamak gerekiyor. Çünkü yaşam deneyimleriniz ilişkide etkili olabilir ve bu kişileri korkutuyor olabiliyor.
Hamurcu, mutlu bir çift olarak ilişki yaşamak isteyen çiftlerin de hayallerini, beklentilerini konuşmanın gerekli olduğunu ifade ediyor. Bunu da kavga anında değil her şey iyiyken, problemler büyümeden, sakin bir ortamda konuşmak gerektiğini belirtiyor.
Ekip Olarak Hareket Etmek
Melis Yiğitbaş ise bir çiftin ekip olarak hareket etmesinin, birbirine güvenmesi ve arkadaş olabilmesinin; korkularını konuşabilmelerinin hem ilişkilerini güçlendireceğini hem de korkularını aşmada yardımcı olacağını ifade ediyor.
Önyargılı Olmamak
Sadıka Abdullahoğlu da gomofobi yaşayan birçok bireyin aslında sadece çevrelerinin etkisiyle bir takım önyargılar geliştirmiş olduğunu söylüyor. Bu nedenle her evliliğin kendine özgü dinamiklerini olduğunun farkında olmak, önyargılı davranmamak çok önemli.
Genelleme Yapmamak
Abdullahoğlu’na göre kişilerin çevrelerinde olan kötü evlilikler nedeniyle genelleme yapmaması gerekiyor. Çiftler ilişki içinde bireysel sınırları belirlemeli. Karşılıklı saygı, hoşgörü ve açık bir iletişim dilini benimsemek gibi tutumlar yaşanabilecek birçok olumsuzluğa engel olacaktır.
En önemlisi de ilişkiye güvenmek, biriyle ortak bir yaşamı sürdürmenin getirisi olacak olan bağlılık, sıcaklık, desteklenme, güvende hissedebilme, biz olabilme gibi olumlu duyguları yaşayabilme şansından da vazgeçmemeleridir.
Evlilik korkusuna ilişkin detayları paylaştığımız yazımızın sonuna geldik. Eğer aklında sorular ve varsa bizimle yorum olarak paylaşmayı unutma! Son olarak, uzmanların özellikle vurguladıkları bir konunun da altını çizmeden geçmeyelim: Sorunların, korkuların ya da ertelemelerinin üstesinden gelmek bir şekilde mümkün olamıyorsa, profesyonel destek almak hem evlilik, hem de ilişkilerindeki işe yaramayan döngüleri fark etmeyi ve ilişkileri güçlendirmelerini sağlar!
